Adalet Bakanlığında bilirkişi olarak görev yapan İbrahim Ahıskalı yazdığı makaleyle Hukukun Anlamı, Önemi ve Toplumdaki Yerini bir kez daha hatırlattıHukuk, en temel anlamıyla, toplumsal yaşamı düzenleyen, devlet gücüyle desteklenen ve uyulması zorunlu olan kurallar bütünüdür. Bir toplumun barış, düzen ve adalet içinde var olabilmesinin temel taşıdır. Hukukun olmadığı bir yerde kargaşa, keyfilik ve "güçlünün haklı olduğu" bir düzen hüküm sürer. Bu nedenle hukuk, medeniyetin ve düzenli bir toplum yapısının vazgeçilmez bir unsurudur.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın başlangıç kısmında ve 2. maddesinde belirtildiği gibi, Türkiye Cumhuriyeti demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir. Bu ilke, devletin tüm eylem ve işlemlerinin hukuka uygun olması, vatandaşların hukuki güvence altında bulunması ve yargı denetimine açık olması anlamına gelir. Dolayısıyla, hukuk Türkiye'de sadece bir kurallar bütünü değil, aynı zamanda devletin temel niteliğidir.Türkiye'de Hukuk Ne Kadar İleri Sürülmelidir?"Hukukun ileri sürülmesi" ifadesi, hukukun üstünlüğünün tam anlamıyla tesis edilmesi ve her alanda egemen kılınması olarak anlaşılmalıdır. Türkiye'de hukuk, şu ideallere ulaşmak için sürekli olarak geliştirilmeli ve etkin bir şekilde uygulanmalıdır:
* Hukukun Üstünlüğü (Hukukun \ Üstünlüğü): Hiçbir kişi, kurum veya devlet organının hukukun üzerinde olmamasıdır. Yasama, yürütme ve yargı erklerinin tamamı hukuka bağlı kalmalıdır.
* Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı: Adaletin tecelli etmesi için mahkemelerin her türlü baskıdan uzak, bağımsız ve tarafsız karar verebilmesi şarttır.
* Hesap Verebilirlik ve Şeffaflık: Kamu gücünü kullananların eylem ve işlemlerinden dolayı sorumlu tutulabilmesi ve yönetimde şeffaflığın sağlanması gerekir.
* Temel Hak ve Özgürlüklerin Güvencesi: Anayasa ve yasalarla güvence altına alınan temel hak ve özgürlüklerin etkili bir şekilde korunması ve herkesin bu haklardan eşit şekilde yararlanması sağlanmalıdır.
* Etkin Hak Arama Yolları: Bireylerin hakları ihlal edildiğinde kolayca ve etkin bir şekilde yargı mercilerine başvurabilmesi ve adil yargılanma hakkının tam olarak hayata geçirilmesi gerekir.
Bu hedeflere ulaşmak için hukuk sürekli olarak güncellenmeli, uygulamadaki aksaklıklar giderilmeli ve hukuka saygı kültürü toplumun her kesiminde yaygınlaştırılmalıdır. Hukukun ileri sürülmesinin bir sınırı yoktur; ideal olan, hukukun yaşamın her alanına nüfuz etmesi ve adaletin eksiksiz işlemesidir.Hukukun İnsanlara FaydalarıHukuk, bireyler için bir güvence ve özgürlük alanıdır:
* Güvenlik: Can ve mal güvenliğini sağlar, suçlara karşı koruma mekanizmaları oluşturur.
* Eşitlik: Kanun önünde herkesin eşit olmasını temin eder, ayrımcılığı önler.
* Özgürlük: Temel hak ve özgürlükleri (ifade özgürlüğü, inanç özgürlüğü, seyahat özgürlüğü vb.) tanımlar ve korur.
* Adalet: Haklı ile haksızı ayırır, anlaşmazlıkların barışçıl ve adil bir şekilde çözülmesini sağlar (Mahkemeler aracılığıyla).
* Öngörülebilirlik: Bireylerin davranışlarının sonuçlarını tahmin etmelerini sağlar (Örn: Sözleşmeler hukuku, ticaret hukuku). Haklarını ve sorumluluklarını bilerek hareket etmelerine olanak tanır.
* Koruma: Güçsüzleri güçlüler karşısında, bireyi devletin keyfi uygulamaları karşısında korur.
Hukukun Kamu Kurumlarına Faydaları
Hukuk, devletin ve kamu kurumlarının meşruiyet kaynağı ve işleyiş düzenidir:
* Meşruiyet ve Yetki: Kamu kurumlarının varlık sebebini ve yetkilerini hukuk belirler. Hukuka uygunluk, kurumların meşruiyetini sağlar.
* Düzen ve İşleyiş: Kurumların görevlerini nasıl yapacaklarını, hangi usullere uyacaklarını belirleyerek idari işleyişte düzen ve istikrar sağlar (İdare Hukuku).
* Sınırlandırma ve Denetim: Kamu gücünün keyfi kullanılmasını önler, kurumların yetkilerini sınırlar ve hukuka uygunluk denetimine tabi kılar (Yargısal denetim, Sayıştay denetimi vb.).
* Hesap Verebilirlik: Kamu görevlilerinin ve kurumlarının eylemlerinden sorumlu olmalarını sağlar.
* Hizmet Standardı: Vatandaşlara sunulacak kamu hizmetlerinin standartlarını ve usullerini belirleyerek eşit ve adil hizmet sunumuna katkıda bulunur.Gençlere Hukuku Önermenin ÖnemiGençlerimize hukuku anlatmak ve önemini vurgulamak, geleceğimiz açısından hayati derecede önemlidir:
* Bilinçli Vatandaşlık: Haklarını ve sorumluluklarını bilen, yasalara saygılı, toplumsal sorunlara duyarlı bireyler yetişmesine katkı sağlar.
* Demokrasi Kültürü: Hukukun üstünlüğü, kuvvetler ayrılığı gibi temel demokratik prensiplerin anlaşılmasına ve benimsenmesine yardımcı olur.
* Adalet Duygusu: Gençlerde adalet, eşitlik ve hakkaniyet gibi değerlerin gelişmesini teşvik eder.
* Sorun Çözme Becerisi: Hukukun anlaşmazlıkları nasıl çözdüğünü görmek, gençlere barışçıl ve yapıcı sorun çözme yöntemlerini öğretir.
* Kariyer Seçimi: Hukuk alanına ilgi duyan gençleri avukatlık, hakimlik, savcılık gibi mesleklere yönlendirerek adalet sistemine nitelikli insan kaynağı kazandırabilir.
* Toplumsal Barış: Hukuka saygılı bir nesil, toplumsal barışın ve uzlaşma kültürünün güçlenmesine temel oluşturur.
Sonuç olarak hukuk, birey, toplum ve devlet için vazgeçilmez bir olgudur. Türkiye'de hukukun üstünlüğünü tam anlamıyla tesis etmek, bireylerin hak ve özgürlüklerini eksiksiz güvence altına almak, kamu kurumlarının hukuka bağlılığını sağlamak ve gençlerimize hukukun değerini aşılamak, daha adil, güvenli ve müreffeh bir geleceğin anahtarıdır. Hukuk, sadece bir kurallar listesi değil, aynı zamanda adalet, eşitlik ve insan onuruna dayalı bir yaşam biçiminin güvencesidir.!Huk.Fak.Öğr.
Adli Bilirkişi
İbrahim AHISKALI
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın başlangıç kısmında ve 2. maddesinde belirtildiği gibi, Türkiye Cumhuriyeti demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir. Bu ilke, devletin tüm eylem ve işlemlerinin hukuka uygun olması, vatandaşların hukuki güvence altında bulunması ve yargı denetimine açık olması anlamına gelir. Dolayısıyla, hukuk Türkiye'de sadece bir kurallar bütünü değil, aynı zamanda devletin temel niteliğidir.Türkiye'de Hukuk Ne Kadar İleri Sürülmelidir?"Hukukun ileri sürülmesi" ifadesi, hukukun üstünlüğünün tam anlamıyla tesis edilmesi ve her alanda egemen kılınması olarak anlaşılmalıdır. Türkiye'de hukuk, şu ideallere ulaşmak için sürekli olarak geliştirilmeli ve etkin bir şekilde uygulanmalıdır:
* Hukukun Üstünlüğü (Hukukun \ Üstünlüğü): Hiçbir kişi, kurum veya devlet organının hukukun üzerinde olmamasıdır. Yasama, yürütme ve yargı erklerinin tamamı hukuka bağlı kalmalıdır.
* Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı: Adaletin tecelli etmesi için mahkemelerin her türlü baskıdan uzak, bağımsız ve tarafsız karar verebilmesi şarttır.
* Hesap Verebilirlik ve Şeffaflık: Kamu gücünü kullananların eylem ve işlemlerinden dolayı sorumlu tutulabilmesi ve yönetimde şeffaflığın sağlanması gerekir.
* Temel Hak ve Özgürlüklerin Güvencesi: Anayasa ve yasalarla güvence altına alınan temel hak ve özgürlüklerin etkili bir şekilde korunması ve herkesin bu haklardan eşit şekilde yararlanması sağlanmalıdır.
* Etkin Hak Arama Yolları: Bireylerin hakları ihlal edildiğinde kolayca ve etkin bir şekilde yargı mercilerine başvurabilmesi ve adil yargılanma hakkının tam olarak hayata geçirilmesi gerekir.
Bu hedeflere ulaşmak için hukuk sürekli olarak güncellenmeli, uygulamadaki aksaklıklar giderilmeli ve hukuka saygı kültürü toplumun her kesiminde yaygınlaştırılmalıdır. Hukukun ileri sürülmesinin bir sınırı yoktur; ideal olan, hukukun yaşamın her alanına nüfuz etmesi ve adaletin eksiksiz işlemesidir.Hukukun İnsanlara FaydalarıHukuk, bireyler için bir güvence ve özgürlük alanıdır:
* Güvenlik: Can ve mal güvenliğini sağlar, suçlara karşı koruma mekanizmaları oluşturur.
* Eşitlik: Kanun önünde herkesin eşit olmasını temin eder, ayrımcılığı önler.
* Özgürlük: Temel hak ve özgürlükleri (ifade özgürlüğü, inanç özgürlüğü, seyahat özgürlüğü vb.) tanımlar ve korur.
* Adalet: Haklı ile haksızı ayırır, anlaşmazlıkların barışçıl ve adil bir şekilde çözülmesini sağlar (Mahkemeler aracılığıyla).
* Öngörülebilirlik: Bireylerin davranışlarının sonuçlarını tahmin etmelerini sağlar (Örn: Sözleşmeler hukuku, ticaret hukuku). Haklarını ve sorumluluklarını bilerek hareket etmelerine olanak tanır.
* Koruma: Güçsüzleri güçlüler karşısında, bireyi devletin keyfi uygulamaları karşısında korur.
Hukukun Kamu Kurumlarına Faydaları
Hukuk, devletin ve kamu kurumlarının meşruiyet kaynağı ve işleyiş düzenidir:
* Meşruiyet ve Yetki: Kamu kurumlarının varlık sebebini ve yetkilerini hukuk belirler. Hukuka uygunluk, kurumların meşruiyetini sağlar.
* Düzen ve İşleyiş: Kurumların görevlerini nasıl yapacaklarını, hangi usullere uyacaklarını belirleyerek idari işleyişte düzen ve istikrar sağlar (İdare Hukuku).
* Sınırlandırma ve Denetim: Kamu gücünün keyfi kullanılmasını önler, kurumların yetkilerini sınırlar ve hukuka uygunluk denetimine tabi kılar (Yargısal denetim, Sayıştay denetimi vb.).
* Hesap Verebilirlik: Kamu görevlilerinin ve kurumlarının eylemlerinden sorumlu olmalarını sağlar.
* Hizmet Standardı: Vatandaşlara sunulacak kamu hizmetlerinin standartlarını ve usullerini belirleyerek eşit ve adil hizmet sunumuna katkıda bulunur.Gençlere Hukuku Önermenin ÖnemiGençlerimize hukuku anlatmak ve önemini vurgulamak, geleceğimiz açısından hayati derecede önemlidir:
* Bilinçli Vatandaşlık: Haklarını ve sorumluluklarını bilen, yasalara saygılı, toplumsal sorunlara duyarlı bireyler yetişmesine katkı sağlar.
* Demokrasi Kültürü: Hukukun üstünlüğü, kuvvetler ayrılığı gibi temel demokratik prensiplerin anlaşılmasına ve benimsenmesine yardımcı olur.
* Adalet Duygusu: Gençlerde adalet, eşitlik ve hakkaniyet gibi değerlerin gelişmesini teşvik eder.
* Sorun Çözme Becerisi: Hukukun anlaşmazlıkları nasıl çözdüğünü görmek, gençlere barışçıl ve yapıcı sorun çözme yöntemlerini öğretir.
* Kariyer Seçimi: Hukuk alanına ilgi duyan gençleri avukatlık, hakimlik, savcılık gibi mesleklere yönlendirerek adalet sistemine nitelikli insan kaynağı kazandırabilir.
* Toplumsal Barış: Hukuka saygılı bir nesil, toplumsal barışın ve uzlaşma kültürünün güçlenmesine temel oluşturur.
Sonuç olarak hukuk, birey, toplum ve devlet için vazgeçilmez bir olgudur. Türkiye'de hukukun üstünlüğünü tam anlamıyla tesis etmek, bireylerin hak ve özgürlüklerini eksiksiz güvence altına almak, kamu kurumlarının hukuka bağlılığını sağlamak ve gençlerimize hukukun değerini aşılamak, daha adil, güvenli ve müreffeh bir geleceğin anahtarıdır. Hukuk, sadece bir kurallar listesi değil, aynı zamanda adalet, eşitlik ve insan onuruna dayalı bir yaşam biçiminin güvencesidir.!Huk.Fak.Öğr.
Adli Bilirkişi
İbrahim AHISKALI
